RoHS Nedir?
RoHS (Restriction of Hazardous Substances Directive) elektrikli elektronik ürünlerde belirli zararlı maddelerin olmasını yasaklayan direktiftir. Ürünlerde yapılan analizler sonucunda insan sağlığına zararlı maddeler bulunmuyorsa RoHS Sertifikası alınabilir. Bu ürünler özellikle insanların çok temas ettiği veya hava temasında bulunduğu elektronik ürünler üreten firmaların RoHS Belgesi alması zorunludur. İşletmeler genellikle RoHS Uyumluluğunu bir şirket çalışanı tarafından verilen bir uygunluk raporuyla kanıtlar. Bir işletmenin ürünlerindeki yasaklanmış ve kısıtlanmış madde seviyelerini test eden üçüncü taraf test hizmetleri mevcuttur.
RoHS Belgesini sadece elektrikli elektronik ürünler üreten işletmeler değil aynı zamanda bu ürünleri kullanarak yarı mamul ve mamul üreten işletmeler de alabilirler. Belgenin amacı çevreye zarar vermeyen ve insan sağlığına zararı minimum olan ürünler ürettirmektir.
Türkiye’de RoHS direktifi esas alınarak 2008 yılında Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik (EEE Yönetmeliği) yayınlanmıştır.
Bu direktifle uyumlu ürünler, aşağıdaki malzemelerin izin verilen miktarlarını fazlasının içeremez.
- Kurşun (%0,1)
- Cıva (%0,1)
- Kadmiyum (%0,01)
- Krom (%0,1)
- Polibromürlü Bifenil (PBB) ve Polibromürlü Difenil Eterin (PBDE) (%0,1)
Bu direktif aşağıdaki ürünlerin üreticileri, yetkili temsilcileri, ithalatçıları ve distribütörleri için geçerlidir.
- Büyük ev küçük ev aletleri
- Bilgi işlem ve iletişim ekipmanları
- Aydınlatma
- Elektrikli aletler
- Oyuncaklar ve eğlence ekipmanları
- Spor aletleri
- ATM ler ve otomatlar
- Tıbbi cihazlar
- İzleme ve kontrol aletleri
RoHS Belgesi Nasıl Alınır? Neler İçerir?
Yarı mamul veya mamul numunesi testin yapılacağı ilgili laboratuvara gönderilir. Ek olarak plastik ve kauçuk hammadde kullanılan ürünlerde hammadde numune olarak gönderilebilir. TS EN 62321 standardına uygun analizler sonucunda ürünün içinde yasaklanmış maddesi olup olmadığı tespit edilir. Ayrıca kısıtlı maddelerin de olması gereken oranları sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir.
Sürecin ikinci aşamasında şirketin üretim hatlarının kontrolü yapılır. Bu süre içinde eksiklikler bulunursa, derhal giderilmesi gerekir. Malzeme testleri ve uygun görülmesi halinde üretim hatlarının muayenesinden sonra RoHS Sertifikası düzenlenir ve teslim edilir. Bu belgenin geçerlilik süresi beş yıldır.
RoHS Belgesinde bulunması gereken bilgiler aşağıdaki gibidir.
- Üretici Adı ve Adresi
- İletme iletişim bilgileri
- Ürün adı ve tipi
- Test standardı
- Test raporuna yapılan bir atıf
- Beyan yapılan yer ve tarih
RoHS Belgesi Almak Neden Önemlidir?
RoHS Belgesi dünya çapında üretilen ürünlerde uygulanmasıyla birlikte özellikle AB kapsamında çok daha önemli bir yere sahiptir. Bu belge kapsamında elektronik ürünlerin üretim aşamaları organize edilebilir. Bu sayede tehlikeli madde kullanımı azaltılarak tüketici güveni kazanılmış olur.
Amerika’da gerçekleştirilen araştırma sonucunda bir çöplükteki çöplerin %2’sinin elektronik atıklardan oluşturduğu gözlemlenmiştir. Aynı zamanda aynı çöplükteki sağlığa zararlı zehirli atıkların da %70’lik kısmını oluşturmaktadır. Yine Amerika’da yılda 30 milyon adet bilgisayar, 100 milyon cep telefonu atığı oluşmaktadır. Elektronik atıkların bu kadar fazla olmasının çevre üzerindeki olumsuz etkileri kaçınılmazdır. Dolayısıyla çevre ve insan sağlığını korumak için birçok ülkede RoHS Uygulaması yapılmaktadır. RoHS Belgesi almanın en temel gerekliliği ilgili ürün analizlerinin yapılarak bir teknik dosya hazırlanmasıdır. Bu rapor aracılığıyla RoHS Belgesi alınabilir.
Canlılara olduğu kadar aslında canlı olup cansız olarak nitelendirilen tüm çevre unsurları bu analizler sayesinde koruma altına alınmaya çalışılır. RoHS Uygulamasında yasaklı ve kısıtlı olan maddelerin toprak ile teması toprak kirlenmesine neden olur. Torak kirliliği sadece üzerine bir şey atılması veya gömülmesi ile gerçekleşmez. Geri dönüşüm sırasında açığa çıkan zehirli gazların hava karışması ve asit yağmurları sonucunda tekrar toprağa temas etmesi sonucunda da oluşur. Ağır metaller toprakta ve çevrede kalıcı hazarlar bırakabilmektedir. Hava, su ve topraktaki kirlilik biyolojik yaşam üzerinde olumsuz etkiler bırakmaktadır. Sonuç olarak RoHS Belgesini çevre ve insan sağlığı için yararlı bir çalışmadır.
